ورزش والیبال یک ورزش محبوب در جهان که در آن به وسیله کفش والیبال بازیکنان در دو تیم شش نفره، در دو سوی توری قرار می گیرند و تلاش می کنند تا طبق قوانین بازی، توپ را از روی تور در زمین تیم مقابل فرودآورند. هرتیم حداقل باید 3 ست (یا دست) از 5 پنج ست بازی را ببرد، تا بتواند پیروز مسابقه شود.
تاریخچه والیبال در جهان
والیــبال در روز دوم فوریه سال 1895 میلادی مطابق با بیستم بهمن ماه سال 1273 هجری شمسی، توسط ویلیام . جی . مورگـان مدیر تربیت بدنی کالج Y.M.C.A در شهر هولیوک ایالت ماسا چوست امریکا ابداع و معرفی شد که ابتدا مینتونت نام داشت.
مورگان پس از این که دوستش، جیمز نایسمیت، در سال 1891 ورزش بسکتبال را درهمان کالج ابداع کرد، با تلفیق ورزش هایی همچون بسکتبال و تنیس، شالوده ورزشی نو و مفرح را برای دانشجویان خود ریخت که بازی آن با توپی شبیه به توپ بسکتبال از روی توری مثل تور تنیس انجام می گرفت. به همین منظور مورگان با استفاده از تور تنیس روی چمن که به دو طرف دیوار سالن ورزش بسته می شد و با استفاده از توئی توپ بسکتبال که به دلیل سبکی وزن به دست ها آسیب نمی رساند ، بازی را شروع کرد و همین شروع کافی بود تا این ورزش به سرعت از یک کالج به کالج دیگر و از شهری به شهر دیگر معرفی و منتقل شود. تا جایی که پس از یک سال (1896) مردم اکثر ایالت های امریکا با آن اشنا شده بودند. در همین سال کمیته بین المللی ورزش کالج از مورگان دعوت کرد تا طی یک کنفرانس، قوانین و مقررات ورزش ابداعی اش را در حضور اساتید کالج تشریح کند.
مورگان هم کنفرانس را در سالن ورزشی کالج تشکیل داد. جایی که تعدادی از دانشجویان را به دو گروه تقسیم کرده بود و در حالی که آنها مشغول بازی بودند نقطه نظرات خود را برای اساتید و اعضای کمیته شرح می داد. پروفسور آلفرد.تی.هالستید در جریان همین کنفرانس و با مــشاهده نحوه این بازی، پیشنهاد داد که این ورزش از مینتونت به والیبال تغییر نام پیدا کند. چراکه حرکت و نمود اصلی این بازی در رد و بدل شدن توپ از روی تور است. مورگان هم این پیشنهاد را پذیرفت و به این ترتیب ورزش ابداعی اش شد والیبال.
با اینکه والیبال در آغاز ورزشی سالنی بود و در محل های سرپوشیده انجام می شــد، ولی کم کم توسط خود مردم به زمین هــای روبـــاز کشـیده شد و به شکل یکی از سرگرمی های محبوب تابستانی در پارک ها و ساحل ها درآمد.
والیبال ایران
لیگ برتر والیبال ایران به همت استاد ابراهیم نعمتی اولین داور جهانی والیبال ایران در سال 1354 تحت عنوان جام پاسارگاد در زمان ریاست فرهاد مسعودی (رئیس وقت فدراسیون والیبال ایران) با شرکت 12 تیم در یک گروه آغاز و تیم دخانیات تهران، قهرمان شد. این جام در سال 1355 با همان تعداد تیم ادامه یافت که این بار استقلال تهران، قهرمان شد. در سال 1356 مسابقات با شرکت 10 تیم آغاز که به سال 1357 نیز کشیده شد و استقلال بار دیگر بر سکوی اول تکیه زد. در سال 1357 با اوج گیری انقلاب اسلامی ایران تشکیلات ورزش و والیبال دستخوش تغییراتی شد و لیگ برتر در دستور کار قرار نگرفت. بالاخره در اواخر سال 1368 با انتصاب محمدرضا یزدانی خرم به ریاست والیبال از سوی دکتر حسن غفوری فرد، رئیس وقت سازمان تربیت بدنی تحولات اساسی در ساختار والیبال به وجود آمد و لیگ برتر والیبال توسط سیدرضا هدایتی، هفتمین داور جهانی والیبال که مسئول اجرایی لیگ برتر شده بود، راه اندازی شد.
در سال 1368 اولین دوره جام حذفی باشگاه های والیبال ایران در زمان پرویز خاکی رئیس وقت فدراسیون والیبال انجام گرفت که استقلال تهران با غلبه بر تیم گنبد قهرمان شد. دوران ریاست پرویز خاکی از سال 1366 تا 1368 بود و مسابقات والیبال ایران به صورت استانی انجام می شد که تهران قهرمان سه دوره لقب گرفت. از سال 1369 لیگ برتر والیبال با شرکت 10 تیم تحت عنوان جام فجر شروع شد و تا سال 1377 که با این نام انجام می شد هر سال تعداد تیم ها به صورت عجیبی زیاد یا کم می شد. 8 تیم، 14 تیم، 7 تیم، 9 تیم و… تا اینکه در سال 1383 مسابقات با حضور 18 تیم انجام شد..
انواع مسابقات والیبال
شما می توانید روی چمن، شن و ماسه یا آسفالت بازی کنید که برای هر کدام بایستی خرید کفش والیبال به خصوصی انجام دهید و از روش امتیازگیری به صورت رالی یا خطای سرویس استفاده کنید. شما همچنین می توانید بازی را با سه گیم (ست) یا پنج گیم تمام کنید و امتیازهای هر گیم را به دلخواه خود بین 15، 25، 30 یا هر عدد دیگری انتخاب کنید. کفشی که ما برای تمامی این گیم ها به شما پیشنهاد میکنیم کفش والیبال میزانو می باشد.
شروع بازی والیبال
بازی والیبال با سرویس زدن توپ توسط یک تیم شروع می شود. هر تیم برای عبور دادن توپ حق دارد تا سه ضربه متوالی به توپ بزند و آن را حواله زمین حریف کند. یک بازیکن نمی تواند هر سه ضربه را بزند، بلکه فقط می تواند دو بار به توپ ضربه بزند، البته باید بین این دو ضربه نفر دیگری از تیمش به توپ ضربه بزند. (ضربات یک بازیکن نمی تواند پیاپی باشد). این سه تماس می تواند یک پاس، آبشار و ضربه باشد، اما می تواند هر سه تماس به صورت سه پاس یا هر ترکیب دیگری از انواع ضربات انجام شود. هر رالی (والی) تا وقتی که توپ با زمین برخورد کند، یا یکی از قوانین بازی نقض شود، ادامه خواهد داشت.
چند خطا در بازی والیبال
توپ در هنگام عبور از روی تور، نباید تور یا آنتن را لمس کند
اگر هنگام سرویس زدن پای سرویس زننده روی خط عرضی (خط سرویس) قرار بگیرد.
(باید پشت خط قرار بگیرد و خط را لمس نکند.)
تیمی که بیش از سه بار با توپ تماس داشته باشد. البته دفاع به عنوان تماس در نظر گرفته نمی شود.
نگه داشتن توپ یا با فشار هل دادن توپ خطا محسوب می شود و نباید بازیکن توپ را بیش از لحظه ای نگه دارد.
توپ در خارج از ناحیه آنتن عبور کند. چون باید توپ از بالای تور و بین دو آنتن طرفین تور عبور داده شود.
توپ دو بار با بازیکنان یک ردیف تماس پیدا کند، مگر اینکه اولین تماس ضربه دفاع باشد.
برنده مسابقه والیبال
تیمی که بر طبق قوانین بازی بیشترین تعداد امتیازات را بگیرد، برنده بازی است. تیم برنده باید حداقل دو امتیاز بگیرد. تیمی که در یک گیم برنده می شود، به طرف دیگر زمین منتقل می شوند، یعنی دو تیم در دو طرف زمین جابجا می شوند. گیم بعدی با امتیاز صفر بر صفر شروع می شود و دوباره بازی را از سر می گیرند. در مسابقه پنج گیمی تیمی برنده محسوب می شود که سه گیم (ست) را برنده شود.
قوانین و مقررات والیبال
▪ تعداد کل بازیکنان هر تیم:12 نفر.
▪ تعداد بازیکنان داخل زمین:6 نفر.
▪ تعداد کل داوران:10 نفر (یک داور بالا، یک داور پائین و یک داور ذخیره- 4 داور خط و یک داور خط ذخیره- یک نویسنده و یک کمک نویسنده.)
▪ اندازه زمین:طول 18 متر و عرض 9 متر.
▪ نِت (تور):برخورد توپ به لبه تور اشکال ندارد و خطا نیست.
▪ مقدار باد توپ:معمولاً با فشار انگشتان شصت بر روی توپ مشخص می شود.
▪ وزن و رنگ توپ:وزن توپ 260 گرم است و تا 10 گرم کمتر یا بیشتر اشکال ندارد و رنگ آن مخلوطی از زرد و آبی و سفید می باشد. (استاندارد فدراسیون جهانی)
▪ شروع بازی:شروع بازی به وسیله سکه توسط داور قرعه کشی می شود تا یک تیم زمین و تیم دیگر توپ را انتخاب کند.
▪ زمان بازی:5 گیم بصورت رالی، 4 ست با نتیجه 25 امتیاز و ست آخر با نتیجه 15 امتیاز می باشد. (البته در مسابقات مدارس 3 گیم می باشد.)
▪ تعداد استراحت:در امتیاز 8 و 16، اولین تیمی که به این امتیاز رسید یک استراحت فنی به مدت یک دقیقه به هر دو تیم داده می شود. هر تیم به غیر از استراحت فنی دارای 2 استراحت 20 ثانیه ای می باشد.
▪ روش تعویض بازیکنان:داور ابتدای خط یک سوم رو به تور می ایستد و همانجا بازیکن ورودی، تابلوی شماره تعویض را به بازیکن خود می دهد. (در قسمت یک سوم زمین)
▪ تعداد تعویض:هر تیم 6 تعویض می تواند داشته باشد. مثلاً اگر بازیکن شماره 5 به جای بازیکن شماره 8 وارد زمین شد، در تعویض بعدی حتماً 8 باید به جای 5 وارد زمین شود (یک رفت و یک برگشت).
▪ شماره بازیکنان:از 1 الی 15 (البته در مسابقات جوانان شماره بالاتر اشکال ندارد).
▪ طریقه زدن توپ (سرویس):سرویس از پشت خط عرضی و با سوت داور زده می شود و باید توپ از دست جدا شود.
▪ پهنای خطوط:پهنای خطوط زمین والیبال 5 سانتی متر می باشد.
